"एक जिल्हा एक नोंदणी” (One District One Registration)

 "एक जिल्हा एक नोंदणी” (One District One Registration) या धोरणाच्या अंमलबजावणीमुळे दस्त नोंदणीसंदर्भातील अनेक अडचणी दूर होणार असून, सामान्य नागरिकांना सुलभ सेवा उपलब्ध होणार आहे.

सध्याच्या व्यवस्थेत, एखाद्या दस्ताची नोंदणी (Dast Nondani) करण्यासाठी संबंधित स्थावर मालमत्तेच्या ठिकाणानुसार ठराविक उपनिबंधक कार्यालयात जावे लागत होते. मात्र "एक जिल्हा एक नोंदणी" धोरणानुसार, आता त्या जिल्ह्यातील कोणत्याही दस्ताची नोंदणी (Dast Nondani) त्या जिल्ह्यातील कोणत्याही उपनिबंधक कार्यालयात करता येणार आहे. यामुळे नागरिकांचा वेळ आणि पैसा दोन्ही वाचणार आहेत.
हे धोरण दिनांक 1 मे 2025 पासून लागू करण्यात आले असून, महाराष्ट्र शासनाच्या 100 दिवसांच्या महत्त्वाकांक्षी कार्यक्रमाचा हा भाग आहे. 

या उपक्रमाचे उद्दिष्टः
1. Digital Property Registration ची सुलभता.

 2. Real Estate Transparency वाढवणे.
3. Property Fraud रोखणे.
4. नागरिकांना Time-saving and efficient services देणे.
5. Corruption-Free Registration Process.
महत्त्वाचे कायदेशीर दस्तऐवज
1. Sale Deed
2. Lease Agreement
3. Gift Deed
4. Mortgage Document
5. Power of Attorney
हे सर्व दस्त नोंदवताना Stamp Duty आणि Registration Fees योग्यरीत्या भरलेले असणे गरजेचे आहे.

या धोरणाची गरज का भासली?
दस्त नोंदणी (Dast Nondani) प्रक्रियेत गेल्या काही काळात अनेक गैरप्रकार व फसवणुकीची प्रकरणे उघडकीस आली आहेत. शासनाच्या निदर्शनास आलेल्या काही प्रमुख प्रकारांमध्ये:
1. बनावट व्यक्ती उभी करून दस्त नोंदवणे.
2. मृत व्यक्ती जिवंत असल्याचे दाखवून खोटी नोंदणी.
3. शेतकऱ्यांची फसवणूक करून विक्री व्यवहार.
4. सामूहिक मालकीच्या जागेचे व्यक्तिगत दस्त तयार करणे.
5. बेकायदेशीर फ्लॅट विक्री व रेरा उल्लंघन.
6. सरकारी जमिनीवर (Dast Nondani) दस्त नोंदणी.
7. देवस्थान किंवा धर्मादाय संस्थांची मालमत्ता (property) बेकायदेशीररीत्या भाड्याने देणे.
8. दस्तामध्ये मोबदला नोंदवू न देता फसवणूक करणे.
9. योग्य मुद्रांक न वापरता शासनाचा महसूल बुडवणे.
या प्रकारांमुळे दस्त (Dast Nondani) नोंदणी प्रक्रिया अविश्वसनीय ठरत होती. त्यामुळे शासनाने सखोल विचार करून हे धोरण राबवण्याचा निर्णय घेतला.

नागरिकांसाठी होणारे फायदे:

• वेळ आणि प्रवासाचा खर्च वाचतो.
• कागदपत्रे सुरक्षितपणे, लवकर नोंदवून मिळतात.
• भ्रष्टाचारावर आळा.